Lange tijd werd gedaan alsof Suriname geen lesbian, gay, bisexuals en transgender (LGBT) populatie had. Wie voor zijn status uitkwam, werd vaak gediscrimineerd. Maar die tijden lijken voorbij. De gay-gemeenschap in Suriname ervaart dat ook. Maar nu willen ze niet slechts getolereerd, maar ook geaccepteerd worden als een normaal deel van de samenleving.
Gewoon huisje, beestje, boompje dus.
Maar is daar al plaats voor in Suriname?
In november vorig jaar werd op een Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een amendement weggestemd dat expliciet verwijst naar seksuele geaardheid bij een resolutie over buitengerechtelijke en willekeurige executies. De woorden ‘any discriminatory reason, including sexual orientation’ werden vervangen door ‘discriminatory reasons on any basis’. Maar de originele tekst stond er niet voor niets. In bepaalde landen worden mensen nog steeds vanwege hun seksuele geaardheid gediscrimineerd en zelfs vermoord. Dus de tekst moest zo blijven, vonden belangengroepen.Door acties van internationale mensenrechtenorganisaties werd een maand later bij een tweede stemming het besluit teruggedraaid. Suriname stemde bij de eerste keer voor en bij de tweede keer onthield ons land zich van stemmen. Daar was de belangenorganisatie Men United niet blij mee. Ook individuele gays begrijpen dit niet.
“Ik merk geen noemenswaardige discriminatie in Suriname, misschien dat men het daarom niet nodig vond om de tweede keer voor te stemmen”, zegt Rishi Kanhai, de bekende gastheer van gayparty’s, over het stemgedrag van Suriname. “Toch zou ik wel willen weten waarom en waaraan het heeft gelegen dat de VN-ambassadeur tegenstemde. Ik weet bijna zeker dat de president hier niet van op de hoogte was. Vorig jaar nog hebben alle Amerikaanse ambassades in de wereld de opdracht van Obama gehad om die groep (LGBT’s) te helpen, dus waarom zou Suriname tegenstemmen? Er kunnen verschillende redenen hiervoor zijn, maar ik denk dat gebrek aan informatie een grote rol heeft gespeeld bij de stemmingen. ‘Voordat ik jou kende, wilde ik alle homo’s slaan. Maar jij bent relaxed en cool’, zeggen mensen. Het is dus hoe je mensen benadert, aanspreekt en met ze omgaat. Maar niet iedereen is zoals ik.”
Kwetsbaar
Elk twee jaar vindt een herstemming plaats binnen de VN, die buitengerechtelijke, staatsrechtelijke en willekeurige executies en andere moordpartijen veroordeelt. Nederland reageerde verbaasd op het tegenstemmen van Suriname, maar het waren vooral de Islamitische en Afrikaanse landen die druk uitoefenden bij de eerste stemming. Vanachter zijn glas Borgoe-cola kijkt Rishi nuchter tegen al de heisa aan. “Ik kan de moslims begrijpen, ik neem het ze ook niet kwalijk hoor. Bij hun staat het geschreven. Maar elk geloof zegt toch dat we naastenliefde moeten hebben voor de ander? Elk kind is een schepping van het Opperwezen. In Nederland is het verplicht, het is wettelijk vastgesteld, dat men gays niet mag discrimineren. Hier hebben we niet één geschreven regel en toch hebben ze meer problemen in Nederland. Er zijn gevallen van discriminatie hier in Suriname, maar dat is persoonlijk. Als je stevig in je schoenen staat, loop je gewoon door. Maar als je er niet op reageert, dan accepteer je dat je gediscrimineerd wordt.” Pink Night op de vrijdag is een bekende party voor LBGT’s. Over deze groep in de samenleving zegt Rishi: “Het is een groeiende groep, jongeren ontdekken zichzelf. Ik zie telkens nieuwe gezichten op de feestjes. Maar dat het een kwetsbare groep is, nee, ik denk van niet.”
Waar Kanhai een leuke uitgaansplek voor de LBGT’s neer wil zetten, heeft Cedric Menig, die communicatiemedewerker is bij het Rode Kruis, de wens om zijn leven als gay te delen met een partner in een duurzaam verbond. Maar leeft dat ook onder de groep gays die hij kent? “Ja natuurlijk. We hebben er vaak discussies over. Eerst ben je jong en daar hoort experimenteel gedrag een beetje bij, daarna ga je nadenken over je keuzes en de weg die je wil inslaan in het leven. Je evolueert als mens. Ik ben mijn wilde haren nu gewoon kwijt en ik zou heel graag gewoon willen samenwonen met iemand, misschien trouwen. Dat zijn wensen die alle mensen hebben, gay of niet. Maar of dat lukt in Suriname, weet ik niet.”
Strafhok
Volgens Menig is er inderdaad geen discriminatie, maar eigenlijk ook geen volledige acceptatie. “Niemand heeft nog bezwaar tegen gays, denk ik, maar als ik nu zeg dat ik wil trouwen met een man, kan dat niet. Dat geeft de dualistische denkwijze van Suriname weer. Aan de ene kant zijn wij modern, maar aan de andere kant willen wij blijven in onze strafhokken, zoals Bea Veanen het zo mooi zegt.”
Een huwelijk accepteren is misschien een grote stap voor de gemeenschap, meent Menig. En aan kinderen adopteren wil hij niet eens denken, maar ook de kleine dingen die gewoon praktisch zijn, gaan moeilijk. “Het zijn geen ingewikkelde dingen. Maar als je ergens gaat werken en je je mannelijke partner niet kan meeverzekeren, zoals het wel kan voor man en vrouw, dan weet je al hoe ver het is. Of je schrijft je in bij een sportclub, waar normaliter je gezin ook meekan, maar omdat je een gay-relatie hebt, kan dat weer niet. Is meten met twee maten en ik ken mensen die er heel hard voor gevochten hebben. Maar dat bedoel ik met gewoon aanvaarden. Als het allemaal zo moeilijk gaat, is er geen sprake van acceptatie”, besluit Menig
Menig kan net als Kanhai niet begrijpen waarom Suriname dat stemgedrag heeft vertoond. “Je begrijpt toch dat als je iets wilt aanpakken, je het kindje bij de naam moet noemen? Iets zo blauw blauw laten, brengt nooit oplossingen.” Het maakt de lobby voor de LGBT nu toch een stuk moeilijker. Ook Kenneth van Emden, directeur van de stichting Men United, die een gezonde leefstijl van homo’s promoot en werkt aan de mensenrechten van deze groep, vindt dat met het stemgedrag van Suriname in de VN het lobbyen nu meer als voorheen moet gebeuren. “Ik denk dat de Surinaamse regering onvoldoende is geïnformeerd en daarom zo heeft gestemd. Dit geeft aan dat er werk aan de winkel is. We moeten partnerschappen aangaan met de regering en ze op continue basis informeren over de ontwikkelingen van rechten en plichten van de LGBT-gemeenschap. Elk negatief stemgedrag heeft negatieve gevolgen voor ons waardoor we onze rechten als mens niet optimaal kunnen beleven.”
Andere groepen
Henry Mac Donald, ambassadeur van Suriname bij de VN, heeft namens Suriname gestemd. Hij stelt dat het niet de bedoeling was het recht van de LGBT te miskennen. “Maar wij zijn van mening dat je niet slechts een groep kan noemen. Dus het was voor ons of alles opnemen en bij naam noemen in de resolutie, dus ook seksuele geaardheid, of het helemaal algemeen maken zoals is gebeurd bij de eerste stemming. Er zijn namelijk veel groepen die ook gediscrimineerd worden en die moeten ook beschermd worden. Denk maar aan lilliputters, vrouwen die besneden zijn, mensen met overgewicht en albino’s. Vandaar die sterke lobby vanuit Afrika en Islamitische landen. Daar heb je heel veel van dit soort gevallen.” Van Emden begrijpt dat er meer kwetsbare groepen zijn. “Maar LGBT’s worden vaak op trieste en mensonterende wijze gestigmatiseerd, gediscrimineerd en verstoten. In bepaalde landen worden ze buitengesloten van onderwijs en gezondheidszorg. Het recht om mens te zijn, wordt hun totaal ontnomen. Dan praat ik nog niet eens over moord en verminking.”Mac Donald meent dat in Suriname eerst een maatschappelijke dialoog op gang moet komen over het toekennen van bijvoorbeeld het huwelijksrecht aan gays. “Ik ben voorstander van een open dialoog hierover. Met de kerken, maatschappelijke groepen en in het parlement.” Een heuse lobby dus.
Ondanks de noodzaak hiertoe, is Suriname, volgens Kanhai, Menig en Van Emden een relatief gay-vriendelijk land. Menig: “Suriname is het Nederland van het Caribisch gebied. De andere eilanden hebben vaker vanwege de invloeden vanuit de Engelse Commenwealth een veel hardere kijk op homoseksuelen. Je bent er soms niet veilig.” Van Emden: “Jamaicaanse en tegenwoordig ook Surinaamse artiesten, roepen hun fans op tot het vermoorden en verbranden van homo’s. Zulke liedjes hoor je op de radio, terwijl de media beter zouden moeten weten.” Menig vertelt dat op Trinidad waar het eigenlijk toch wel meevalt met de discriminatie, bijvoorbeeld in de wet is opgenomen dat anale seks niet mag. Een harde wet dus die het gay-zijn op zijn minst een uitdaging maakt. En toch is de internationale lobby voor de LGBT’s vrij sterk. Daarom was het ook mogelijk om de korte tijd na de eerste stemming gelijk een tweede te krijgen, waarbij de oude tekst ‘any discriminatory reason, including sexual orientation’ overeind bleef staan. Zware lobby of niet, met negatieve signalen vanuit religieuze organisaties, maatschappelijke groeperingen en werkgevers hebben de LGBT’s nog een lange weg te gaan om hun rechten volledig gerealiseerd te zien. Maar Kanhai, Menig en Van Emden staan in de startblokken om ook in Suriname een sterke campagne op te zetten.
Nu populair
