Xaviera Jessurun: ‘Wij zijn het alternatief’ – Parbode Sneak Peek
Het vertrouwen in de Surinaamse partijpolitiek ligt beneden het nulpunt. Dat werd duidelijk na de stemresultaten van 2015. De NDP behaalde de meerderheid, maar zo’n 100.000 mensen hadden níet gestemd. Dat is bijna evenveel als het aantal NDP-stemmers, zegt activiste Xaviera Jessurun.
Volgens Jessurun zit echte verandering aan de keukentafel, niet aan de regeringstafel. Het appartement van haar overleden tante is omgedoopt tot vergaderruimte van The Next Generation Movement. De donkerbruin-oranje kleuren, oude draaischijf telefoon en tientallen kristallen glazen, doen de tijd even stilstaan. Aan de brede tafel met antieke stoelen beramen de tien kernleden van de activistenbeweging hun protestacties.
Jessurun droomt van een Suriname waar elke burger op een dag voor zichzelf kan stemmen. Op basis van historische feiten, realistische toekomstplannen en persoonlijke voorkeur, mét geloof in verandering. “Zonder dat één stem wordt gekocht.” Geen vanzelfsprekendheid, maar volgens de 40-jarige activiste ook niet onmogelijk. “Als burgerparticipatie het vertrouwen wint, zullen mensen in 2020 bewust stemmen”, zegt Jessurun vol vertrouwen.
Omringd door boomtoppen en roestige daken, vormt het brede terras van het appartement een eilandje van rust in de binnenstad van Paramaribo. De toeterende auto’s verdwijnen op de achtergrond en een koel briesje verlost ons van de drukkende warmte. Op een brede, stevige tuinstoel waarvan de witte verf is gaan bladeren, vertelt Jessurun over haar ‘plotse’ activisme. “De enige oplossing voor verandering.”
Vervroegde verkiezingen
The Next Generation Movement schreeuwt al maanden om vervroegde verkiezingen. Maar om tot een ander verkiezingsresultaat te komen, moet er eerst nog heel wat veranderen in de denkwijze van de stemmers. “Zij die drie jaar geleden op de NDP stemden en nu tot inzicht zijn gekomen, gaan waarschijnlijk niet terug naar de stembus. Dat brengt ons nergens”, zegt Jessurun, die sinds de massaprotesten in mei 2016 de straat op trekt. Na het beëindigen van die protesten staat de beweging er bijna alleen voor. “Mensen geloven niet dat hun stem wel degelijk die verandering teweeg kan brengen. Maar wij die de straat op gaan, doen tenminste iets”, zegt de activiste.
Het was de uitspraak van minister van Financiën, Gillmore Hoefdraad, over ‘de dalende goudprijs’ die bij Jessurun twee jaar geleden de knop omdraaide. Die uitspraak was namelijk niet helemaal waar. “De inkomsten voor Suriname zouden toen juist hoger moeten zijn”, aldus Jessurun. Niet langer bereid zich voor de gek te laten houden, trok ze de stoute schoenen aan en voegde zich bij de activisten op straat. Aangemoedigd door de indrukken, verdiepte ze zich verder in de problematiek van ons land.
Vandaag wordt Jessurun maar al te vaak gezien als voorzitter of trekker van de activistenbeweging, een rol die de media haar toeschreef. Jessurun benadrukt dat het niet háár activistenbeweging is. “Ik ben niet het gezicht van. Mijn stem is evenveel waard als die van de negen andere kernleden, en bij uitbreiding als die van elke Surinaamse burger. Maar iemand moet het woord naar buiten brengen”, lacht ze.
Strijdbaar en gevaarlijk
In tegenstelling tot twee andere bekende gezichten van de protesten, Curtis Hofwijks en Maisha Neus, stapt Jessurun niet over naar de partijpolitiek. Dat zal in de toekomst ook niet veranderen. “Ik ben geen materiaal voor de politiek, want ik ga het niet voor je oplossen. Dat kun je zelf doen door op 25 mei 2020 bewust te stemmen”, zegt Jessurun. Zij gelooft nog steeds in vervroegde verkiezingen. In de kern is het doel eenvoudig te bereiken: “Iedereen gaat de straat op en we doen niets meer, tot de regering doet wat wij willen.” In de praktijk loopt dat iets anders, maar Jessurun is ervan overtuigd: “De regering moet naar ons luisteren. Wij hebben ze daar gezet, wij kunnen ze daar ook weer weghalen. Wij zijn het alternatief.”
Dat beseffen politici volgens haar ook, soms beter dan het volk zelf. “Activisten hebben niets te verliezen en niets te winnen. Dat maakt ons strijdbaar en gevaarlijk”, zegt Jessurun. Die strijdvaardigheid kreeg in het verleden al heel wat wenkbrauwen omhoog, zowel uit verbazing en verwondering als afkeer of ongeloof. “Wanneer iemand haar mond opendoet, wordt daar meteen een dubbele agenda achter gezocht. Die achterdocht maakt onze samenleving kapot.” Maar Jessurun ambieert geen positie.
Als slachtoffer van de economische crisis ging haar eigen onderneming in 2016 over de kop. Daardoor had ze tijd vrij om te lezen. Jessurun verdiepte zich in verkiezingsprogramma’s en de staatsbegroting. “Een activist moet snel kunnen schakelen tussen verschillende actuele onderwerpen en goed geïnformeerd ten strijde trekken”, zegt Jessurun. Een grondige voorbereiding van een activiste is noodzakelijk om de geloofwaardigheid van haar medeburgers te behouden, en daarmee het vertrouwen te winnen. “Je neemt het als kleine burger op tegen de overheid, een grote organisatie met structuren, internationale verdragen en wet- en regelgeving. Voor je aan de strijd begint moet je sterk in je schoenen staan, met een plan B, C, D, E en V.”
Hoogtepunt
Op 22 maart 2018 stond een energieke Jessurun samen met enkele tientallen burgers strijdvaardig voor het regeringsgebouw van de vicepresident. Het verkeer reed schijnbaar onverschillig langs in de Dr. Sophie Redmondstraat, alsof Jessurun een paar meter verder niet de longen uit haar lijf stond te schreeuwen. Het is dankzij de onverschrokken inzet van alle aanwezigen dat die dag de geschiedenis ingaat. Door dit succesvolle protest werden de vergunningsvoorwaarden voor protestacties getoetst.
Organisatoren van de eerstvolgende protestmanifestatie hoeven nu geen vergunning meer aan te vragen. Dit stokpaardje had de regering twee jaar geleden tevoorschijn gehaald en dat betekende toen het einde van de massaprotestmanifestaties. Voor Jessurun is dit het bewijs dat burgerparticipatie wel degelijk verandering brengt. “Wanneer we het kunnen voor het vergunningenbeleid, kunnen we het ook voor de gezondheid, het onderwijs, de brandstof, de infrastructuur.” Zij beschouwt die dag als een van de hoogtepunten in haar activistenbestaan.
“Ook als een oppositiepartij straks de meerderheid haalt en de gezondheidssituatie niet verbetert, zal je ons op straat zien.” Het is echter geen geheim dat The Next Generation Movement fel gekant is tegen het huidige beleid van de coalitie. “Omdat de huidige situatie in onze ogen veel erger is dan voorheen. De mate waarin corruptie nu de portemonnee van de burger beheerst, is onacceptabel.”
Lees het hele artikel in het novembernummer van Parbode